Johan Eeck, burgemeester van de stad Groningen, is de bedenker van de naam Ekenstein. Hij kocht het landgoed in 1648 en liet de borg bouwen, vermoedelijk op de restanten van een ouder gebouw stammend uit het begin van de 16e eeuw. Iets verderop ligt Rusthoven, gesticht door zijn zoon.
De naam Alberda komt u wellicht bekend voor van de Menkemaborg. In 1754 kocht Onno Joost Alberda de borg en ging vanaf dat moment door het leven als ‘Van Ekenstein’. De borg bleef ruim tot het einde van de 19e eeuw in bezit van deze familie.
Van het huis waar Johan Eeck woonde is bijster weinig over. In 1869 liet de familie Alberda de borg ingrijpend verbouwen naar ontwerp van H.J.H. Groneman. Ekenstein kreeg een neoclassicistisch uiterlijk met hier en daar neogotische invloeden. Fragmenten van oude gebouwen werden in het huis verwerkt. De gevelsteen aan de achterzijde komt bijvoorbeeld van de borg Ewsum.
Toen Onno Joost het landgoed in 1754 kocht liet hij er ook een schathuis bij bouwen. In de 19e eeuw werd deze verbouwd. Het is een grote schuur, met veel ruimte voor activiteiten en opslag. Tegenwoordig is de ruimte te huur voor bijeenkomsten en partijen.
Na het vertrek van de familie Alberda, raakte de borg in verval. Het landgoed werd in 1946 gekocht door de gemeente Appingedam, die de borg, de tuin en het schathuis volledig liet herstellen. De tuin werd openbaar bezit en de borg werd een hotel. Tegenwoordig is de familie Pels eigenaar van Ekenstein.
Deze kamer uit de late achttiende eeuw werd door de familie Alberda gebruikt om gasten te ontvangen. Het authentieke linnen behang is beschilderd met landschappen en jachttaferelen.
De ridderzaal is met een turquoise cassettenplafond en hoge lambrisering in typisch neogotische stijl gebouwd. De authentieke houten schouw wordt geflankeerd door getordeerde zuilen. Getordeerd wil zeggen dat een voorwerp of constructie een aantal malen gedraaid is. Overdag kwam het licht vanuit de prachtige gebrandschilderde ramen. 's Avonds zorgde een kroonluchter van hertengeweien voor de verlichting van de zaal.
De prachtige slingertuin, naar ontwerp van Roodbaard, is tegenwoordig vrij te bezichtigen.
Een ontwerptekening voor de tuin van Ekenstein draagt de handtekening van L.P Roodbaard, die ook (deels) de tuin van de Fraeylemaborg heeft ontworpen. De tuin is dan ook een typische Engelse Landschapstuin, met kronkelende paden en lange slingervijvers. De tuin is in 1966 door de gemeente Appingedam in ere hersteld.
De tuin van Ekenstein bestaat eigenlijk uit twee delen, allebei met een eigen vijver in het midden. De bosrand in het achterste gedeelte van de tuin is vermoedelijk als eerste aangelegd. Het tweede deel van de tuin, dat direct om de borg heen ligt, is nieuwer.
Toen Onno Joost Alberda de borg kocht werd de nadruk gelegd op het nut van de tuinen. Er waren fruitbomen, aspergebedden en een moestuin. Ook na de omslag naar een landschapstuin bleef er een gedeelte gewijd aan de moestuin. Tegenwoordig is van de nutstuin echter weinig meer over.
Aan de noordkant van de tuin ligt tegenwoordig een hertenkamp, met een kinderboerderij dicht in de buurt. Deze waren geen onderdeel van het ontwerp van Roodbaard, maar werden aangelegd toen de gemeente Appingedam het gebied opknapte.
Zie de website